Het artikel is gebaseerd op dit boek
Puberbrein binnenstebuiten (editie 2025)
Gezond opvoeden in 2025: balans tussen vrijheid en grenzen
“Wat eten we vandaag?” – een onschuldige vraag die al snel uitmondt in onderhandelen. Of erger: volledige overgave aan de wil van je puber. Herkenbaar? In veel gezinnen zijn de rollen verschoven: ouders willen graag de leuke vriend zijn, terwijl pubers over alles discussiëren, van schermtijd tot slaaptijd. Opvoeden in 2025 vraagt om balans tussen vrijheid en duidelijke grenzen. Hoe pak je dat gezond én effectief aan?
Wij delen de beste tips en inzichten uit het boek Puberbrein binnenstebuiten van Huub Nelis & Yvonne van Sark, speciaal voor ouders die bewust willen opvoeden in een digitale wereld.
Van bevelshuishouden naar onderhandelingsmodel
Ouders van nu groeiden vaak zelf op in de jaren ’70 en ’80 – tijden van ontplooiing, vrijheid en protest tegen autoriteit. Het klassieke “omdat ik het zeg!” maakt plaats voor “Wat vind jij ervan?” Niet gek dus dat veel opvoedstijlen zijn verschoven van autoritair naar permissief of zelfs verwaarlozend. Tegelijkertijd voelen ouders zich onzeker: wanneer grijp je in, en wanneer laat je los?
Tip: Laat je puber meedenken, maar wees helder over de kaders. Grenzen bieden houvast, veiligheid en uiteindelijk ook vertrouwen.
Het puberbrein: een Ferrari zonder remmen
Neurowetenschap leert ons dat het puberbrein in volle ontwikkeling is. Vooral het ‘rationele’ deel – de prefrontale cortex – ontwikkelt zich pas rond het 25e levensjaar volledig. Beslissingen nemen, risico’s inschatten, prioriteiten stellen: dat kunnen ze nog niet volledig zelf. Daarom ben jij als ouder tijdelijk hun “externe remsysteem”.
Weetje: Jongeren die liefdevol maar duidelijk worden opgevoed (de autoritatieve stijl) zijn het gelukkigst en functioneren het best op school.
Digitaal opvoeden: van gaming tot Insta-image
Ze gamen, streamen, scrollen en swipen. Voor ouders is het soms alsof hun kinderen in een parallel universum leven. En eerlijk? Dat is ook een beetje zo. De digitale wereld biedt jongeren vrijheid, identiteit en status, maar ook risico’s zoals sociale druk, overbelasting en concentratieproblemen.
Ook gezonder leven?
Mis nooit meer gezonde recepten en gezonde artikelen. Meld je nu aan voor de nieuwsbrief en ontvang een gratis exemplaar van ons Online Magazine. 20.000 mensen gingen je voor!
Vraag eens aan je kind: “Hoe was het online vandaag?”, net zoals je vraagt hoe school was. Interesse opent deuren.
Lees ook: Mentale gezondheid bij pubers: Wat we kunnen leren van de serie Adolescence
Gamen is niet het probleem – gebrek aan balans wel
Online games bieden jongeren teamwork, discipline en doorzettingsvermogen. Maar te veel is te veel. Switchtasken – constant van app naar YouTube naar huiswerk – zorgt voor verminderde focus en verhoogde stress.
Ouderhack: Maak duidelijke afspraken over schermtijd, en zorg voor schermvrije zones in huis (zoals aan tafel en in bed).
(Op)voeding: chips versus chiazaad
Pubers hebben energie nodig, maar maken niet altijd de beste keuzes. Van lunch overslaan tot zakken chips uit de automaat: het gebeurt buiten jouw zicht. Tegelijk is gezond eten belangrijk voor hun groei én breinontwikkeling.
Gezond aan Tafel-tip: Maak samen het weekmenu, laat pubers koken (gegarandeerd invloed!) en ontbijt als gezin. Dat is voedend in alle betekenissen.
Alcohol, slaap en het belang van grenzen
De invloed van ouders op middelengebruik wordt vaak onderschat. Onderzoek laat zien: verbieden werkt, mits gecombineerd met uitleg en betrokkenheid. Datzelfde geldt voor slaapgedrag. Te laat naar bed, te lang achter schermen: het hoort erbij, maar dat wil niet zeggen dat het goed is.
Stel eens samen een ‘slaapcontract’ op als je puber een smartphone krijgt. Zo is het van begin af aan duidelijk wat de afspraken zijn.
Financieel opvoeden
Ook financiële opvoeding hoort erbij. Laat pubers hun eigen geld beheren, fouten maken en leren. En wat betreft normen en waarden? Ga in gesprek. Niet met preken, maar met échte vragen. Wat zou jij doen? Wat vind jij belangrijk? Zo kweek je verantwoordelijkheid en empathie.
Conclusie: opvoeden is durven bijsturen
Opvoeden in het digitale tijdperk is geen kwestie van ouderwets zijn of alles maar loslaten. Het vraagt balans. Wees geen cipier, maar ook geen beste vriend. Benut je rol als gids, als voorbeeld, als plaatsvervangende prefrontale cortex. Want je kind heeft geen algoritme nodig om te leren wat echt belangrijk is, maar jou.
Extra tip: Boeken voor ouders van pubers
Wil je je puber beter begrijpen en meer leren over mentale veerkracht? Deze boeken zijn echte aanraders:
Luisteren naar pubers – Lieke Kalhorn
Hoe voer je écht goede gesprekken met je puberkind? Dit boek helpt je om open en zonder oordeel te communiceren, zodat pubers zich gehoord en begrepen voelen.
De Schermwijzer – Peter Nikken
Social media, gamen en eindeloos scrollen: hoe beïnvloeden schermen de mentale gezondheid van pubers? Dit boek biedt praktische handvatten voor ouders om een gezonde balans te creëren tussen online en offline leven.
Wegwijs in mijn lichaam – Giulia Marchesi
Dit boek helpt pubers zelf beter begrijpen wat er in hun lichaam en hoofd gebeurt. Van lichamelijke veranderingen tot emoties en mentale gezondheid, een waardevolle gids voor zowel pubers als ouders.
Het nieuwe puberbrein binnenstebuiten – Huub Nelis & Yvonne van Sark
Een onmisbaar boek voor ouders die willen begrijpen hoe het puberbrein werkt. Waarom maken pubers impulsieve keuzes? Hoe ontwikkelt motivatie zich? Dit boek geeft wetenschappelijke inzichten én praktische tips.
Wil jij nog meer tips over een gezond en energiek leven? Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang elke maand de beste gezondheidstips:
