In beweging naar een gezondere leefstijl
In Jongleren met voeding scheppen wetenschappers Jaap Seidell en Jutka Halberstadt duidelijkheid in de voedselverwarring. Ze beantwoorden kleine en grote vragen over voeding, gedrag en gezondheid tijdens de zwangerschap, voor baby’s, peuters, schoolkinderen, tieners en volwassenen. Hieronder vind je, uit het boek, het antwoord op de vraag of suiker verslavend is.
Nee, zullen medewerkers van het door de suikerindustrie opgerichte Kenniscentrum Suiker & Voeding of door hen ingehuurde wetenschappers antwoorden. Aan de andere kant opende het Diabetes Fonds in 2017 in Amsterdam de Suiker Afkickkliniek, want ‘Nederland is onbewust verslaafd aan suiker’. Zoals gebruikelijk kijken zowel de voor- als de tegenstanders van het idee dat suikerverslaving bestaat door een sterk gekleurde bril naar de beschikbare wetenschappelijke informatie. Het antwoord op de vraag is, zoals zo vaak bij vragen over voeding en gezondheid, niet eenduidig.
Ons brein beloont ons als we vet- en/of suikerrijk eten door dopamine af te geven, een stofje dat een grote rol speelt bij het ervaren van genot, blijdschap en welzijn. Denk aan dat heerlijk voldane gevoel dat je kunt krijgen na het eten van een stuk appeltaart met slagroom of een bakje chocolademousse. Sommige mensen hebben veel meer taart of toet nodig om dat gevoel op te roepen dan anderen, die aan een klein beetje al genoeg hebben. Bij verslaving kan een verstoring van dat beloningssysteem optreden: je hebt steeds meer lekker voedsel nodig om hetzelfde tevreden gevoel op te roepen. Dat verschijnsel heet tolerantie en kan uiteindelijk leiden tot chronisch overeten en overgewicht.
Bij drugs zoals heroïne hunkeren mensen naar het middel ook als ze het niet meer fijn vinden. Ze zijn, zo zeggen verslavingsdeskundigen, overgegaan van ‘liking’ naar ‘wanting’. Veel mensen die zichzelf voedselverslaafd noemen, zijn simpelweg dol op chocola, roomijs of chips. Maar een deel blijft er keer op keer van dooreten zonder nog te genieten. Ook zijn er mensen die onthoudingsverschijnselen rapporteren als ze bepaald voedsel niet of minder proberen te eten. Een ander aspect van verslaving is dat er negatieve gevolgen zijn voor het dagelijks leven. Enorm kunnen genieten van lekker eten is op zich natuurlijk prima, maar als het voortdurend verlangen naar verrukkelijk voedsel leidt tot obesitas of gestoord eetgedrag, zoals regelmatige eetbuien, kunnen de gevolgen zeker negatief genoemd worden.
Net zoals bij alcohol kan de meerderheid van de mensen makkelijk omgaan met het overvloedige aanbod aan smakelijk eten. Maar sommigen kunnen de voortdurende verleidingen niet weerstaan en dat kan leiden tot dwangmatig overeten, met fysieke, mentale of sociale problemen als gevolg. Er zijn dus wel degelijk mensen die meerdere symptomen vertonen die bij verslaving horen. Die verslaving is echter doorgaans niet beperkt tot één stof, zoals suiker. Het gaat eerder om een eetverslaving. Wel betreft het dan doorgaans vooral zoete of hartige en vette voedingsmiddelen, zoals chips, roomijs of chocola.
