Het artikel is gebaseerd op dit boek
Ook leuke meisjes worden vijftig
In de overgang? Zeg vaker nee tegen Chardonnay
In Nederland drinken drie op de vier vrouwen alcohol, waarvan een op de zes overmatig of zwaar. Daarbij moet je denken aan meer dan veertien glazen per week of minstens een keer per dag een grote hoeveelheid drank. Hiermee steken vrouwen overigens nog gunstig af bij mannen.
Zowel vrouwen als mannen kunnen last van opvliegers en nachtzweten krijgen door overmatig alcoholgebruik. Het is een bekende bijwerking van te veel drinken. Vrouwen kunnen over het algemeen minder goed tegen drank dan mannen. Als een man en een vrouw dezelfde hoeveelheid drinken op een avond, dan is de alcoholconcentratie in het bloed bij de vrouw doorgaans hoger. Dit komt doordat vrouwen minder enzymen in de maag hebben die alcohol afbreken in combinatie met een lager lichaamsgewicht, een hoger vetpercentage en een lager vochtpercentage.
Door: dr. Maaike de Vries & dr. Manon Kerkhof
Redenen om minder te drinken
In de praktijk leggen we daarom vaak uit dat alcohol en de overgang een ongelukkige combinatie zijn. Om meerdere redenen die er ook toe leiden dat een deel van de vrouwen zegt: ‘Ik laat mijn glaasje wel staan.’
1. Opvliegers
In de eerste plaats dus vanwege de opvliegers. Door alcohol verwijden de vaten zich en hierdoor krijg je het gevoel dat je het warm hebt. Door de bloedvatverwijding gebeurt overigens het tegenovergestelde, je verliest warmte waardoor je kerntemperatuur daalt.
Desalniettemin triggert het verwijden van de vaten. Tijdens de overgang kan een enkel glas al een opvlieger uitlokken of ervoor zorgen dat je ’s nachts je bed uitzwemt.
2. Bloedsuiker
Veel alcoholische dranken bevatten snelle koolhydraten, die de bloedsuiker een flinke tik geven. Per honderd milliliter bevat port omgerekend drie klontjes suiker van vier gram per stuk. In eenzelfde hoeveelheid likeur zitten ruim zeven klontjes, in bier en rode wijn zit bijna een klontje en in zoete witte wijn anderhalve klont. Het omhoogschieten van de suikerspiegel kan ook leiden tot opvliegers.
Ook gezonder leven?
Mis nooit meer gezonde recepten en gezonde artikelen. Meld je nu aan voor de nieuwsbrief en ontvang een gratis exemplaar van ons Online Magazine. 23.000 mensen gingen je voor!
3. Slapen
Wie een glas alcohol neemt voor het naar bed gaan, slaapt eerder in. Het slaapmutsje keert zich echter tijdens de nacht tegen je. Doorslapen wordt lastiger en ook de kwaliteit van slaap neemt af. En dit is precies wat vrouwen in de overgang, die vaak toch al slecht slapen, niet kunnen gebruiken. Daarbij verandert de lichaamssamenstelling. Je bent dus sneller dronken of aangeschoten als je meer vet of minder spieren hebt. Dit versterkt het negatieve effect van alcohol op de slaap.
4. Kilo’s
Alcohol is verder een bron van energie, zeven calorieën per gram. Als je een beetje doordrinkt, krijg je in korte tijd veel calorieën binnen. Een glas bier is goed voor 90 calorieën, een glas rode wijn levert er 123, een glas droge witte wijn 101 en een glaasje rum voegt 117 calorieën toe aan een mojito. Net als wanneer je boterhammen met pindakaas of een gebakken ei eet, gebruik je een deel van deze energie. Wat over is, slaat het lichaam op als vet. En daarin zit ‘m de crux. Behalve de energie uit voedsel krijgt het lichaam extra energie binnen in de vorm van alcohol. Sterker nog, alcohol doet de trek in voedsel en meer alcohol toenemen en ontremt. Na drie wijntjes is een plank toastjes met een halve brie zo weg. Daarom heb je na het stappen zin in shoarma met knoflooksaus en friet. Na een paar drankjes denk je algauw: dat afvallen komt morgen wel. Bovendien is een glas in het ene huishouden een glaasje en in het andere een halve bloemvaas. Kortom, de kans dat je met alcohol meer energie binnenkrijgt dan je verbruikt, is groot. En daar kom je dus van aan.
5. Borstkanker
Alcoholgebruik – zelfs al een glas per dag – vergroot de kans op het ontwikkelen of terugkeren van borstkanker, zowel voor als na de menopauze. Twee op de vijf gevallen van borstkanker zouden voorkomen kunnen worden door geen alcohol te drinken.
Wat is (te) veel drinken voor vrouwen?
- Geen of weinig alcoholgebruik: Niks tot een glas per dag.
- Overmatig alcoholgebruik: Meer dan veertien glazen per week.
- Zwaar alcoholgebruik: Minimaal één keer per week ten minste vier glazen alcohol
op één dag.
De Gezondheidsraad adviseert in haar richtlijnen Goede Voeding geen alcohol te drinken of in ieder geval niet meer dan één glas per dag. Geen tot weinig alcohol is beter voor de gezondheid dan meer. Vijftigplussers luisteren een stuk beter naar dit advies dan jongvolwassenen. Tegelijkertijd laat onderzoek ook zien dat overmatig drankgebruik juist toeneemt in de oudere groep. Hoger opgeleiden drinken vaker dan laag opgeleiden en 50 tot 65-jarigen zijn vaker zware drinkers dan dertigers en veertigers. Dat minder vrouwen na de menopauze meer drinken dan ervoor blijkt ook uit Deens onderzoek.
In een groot bevolkingsonderzoek naar borstkanker onder ruim 13.000 vrouwen tussen de 20 en 91 jaar keken de onderzoekers ook naar alcoholgebruik. Ze zagen dat vrouwen die door de menopauze waren, vaker niet of heel weinig dronken dan vrouwen die nog een cyclus hadden. Tegelijkertijd dronk een deel van de postmenopauzale vrouwen tot 70 jaar vaker stevig of ronduit veel (14 tot 27 glazen en meer per week) dan vrouwen voor de menopauze.
Tips om minder te drinken
- Wat je niet in huis hebt, drink je niet op.
- Spreek met jezelf af op welke dagen van de week en op welke uren van de dag je niet drinkt.
- Spreek met jezelf af bij welke gelegenheden je niet drinkt (bijvoorbeeld bij lunches buiten de deur, na het sporten of tijdens werkdiners).
- Maak afspraken met je partner over drinken en niet-drinken, want als je het samen doet is het vaak makkelijker.
- De fles hoeft niet leeg.
- Hou een alcoholdagboek bij: waar, wat, hoeveel en waarom dronk je, wat gebeurde er en hoe voelde je je erbij?
- Hou bij hoeveel je afvalt en hoeveel centimeter taille je verliest door niet meer te drinken.
- Als je een glas alcohol drinkt, zorg dat het dan echt lekker is: laat het de alcohol, de calorieën en de eventuele opvlieger waard zijn.
- Drink een glas mee en ga dan over op water.
- Wissel alcohol en water af.
Zoek zonodig online hulp, bel of chat met de Alcohol Infolijn voor advies en informatie of maak een afspraak met de huisarts.
Ben jij een van de 1 miljoen Nederlandse vrouwen die in de overgang zit? Gezondheidswetenschapper dr. Maaike de Vries en gynaecoloog dr. Manon Kerkhof laten in Ook leuke meisjes worden vijftig zien hoe je lichaam werkt, wat er met je hormonen gebeurt, wat je zelf kunt doen en welke hulp je kunt inschakelen bij overgangsklachten. Concreet, praktisch, en (h)eerlijk nuchter met veel uitleg en tips waarmee je gelijk aan de slag kunt. Populair-journalistiek geschreven, zeer toegankelijk én goed wetenschappelijk onderbouwd.
Wil je regelmatig gratis gezonde recepten in je inbox ontvangen? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief:
