Waarom niks doen goed voor je is (en hoe je het zonder schuldgevoel doet)

In een wereld die altijd ‘aan’ staat, is niks doen bijna taboe geworden. Toch blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat regelmatig niks doen goed is voor je lichaam, geest en zelfs je productiviteit. Dit artikel laat zien waarom niks doen (ook wel niksen) geen luiheid is, maar juist een onmisbare vaardigheid, én hoe je het toepast zonder schuldgevoel!

De inzichten uit dit artikel komen uit het boek Niksen van Olga Mecking.

Wat is niksen eigenlijk?

Niksen is bewust even niets doen. Geen taken, geen doel, geen afleiding, gewoon zijn. Dat betekent: geen scherm, geen boek, geen lijstje dat afgewerkt moet worden. Je zit bijvoorbeeld op de bank, kijkt naar buiten, en laat je gedachten komen en gaan.

Voor sommigen klinkt dit als tijdverspilling. Maar volgens neurowetenschapper Marcus Raichle is het tegendeel waar: ons brein draait op volle toeren wanneer we niets doen.

Je hersenen zijn druk bezig tijdens het niksen

Lang werd gedacht dat ons brein inactief is als we niks doen. Maar uit MRI-scans blijkt dat in rust een speciaal hersennetwerk actief wordt: het defaultnetwerk. Dit netwerk verbindt belangrijke hersengebieden en is actief bij dagdromen, zelfreflectie, herinneringen ophalen en… creativiteit.

Niksen is dus geen stilstand, maar eerder een vorm van mentale herstructurering. Je brein is aan het opruimen, ordenen en verbindingen aan het leggen die later leiden tot inzicht, ideeën of betere beslissingen.

Lees ook: Productiever in 60 seconden? Dit is waarom microbreaks viral gaan

Ook gezonder leven?

Mis nooit meer gezonde recepten en gezonde artikelen. Meld je nu aan voor de nieuwsbrief en ontvang een gratis exemplaar van ons Online Magazine. 23.000 mensen gingen je voor!

Meld mij aan

• 7 + 6 = *
• Email
• Voornaam *
• E-mailadres *

Waarom niks doen goed is voor je

1. Je laadt op zonder te slapen

Niksen werkt als een mentale reset. Na een moment van rust heb je vaak meer energie en focus om door te gaan met je dag. Het is een pauze zonder te hoeven slapen of actief te herstellen.

2. Het bevordert creativiteit

Waarom krijg je de beste ideeën onder de douche, tijdens een wandeling of als je voor je uit staart? Omdat je hersenen dan de ruimte krijgen om vrij te associëren. Creativiteit ontstaat vaak niet tijdens het harde werken, maar na het loslaten.

3. Je maakt betere beslissingen

Niksen helpt je intuïtie activeren. Uit onderzoek van psycholoog Ap Dijksterhuis blijkt dat mensen die na het krijgen van informatie even werden afgeleid — dus ‘niksten’ — betere beslissingen namen dan mensen die alles actief gingen analyseren.

4. Je wordt productiever (juist door niets te doen)

Meer werken betekent niet automatisch meer gedaan krijgen. Niksen zorgt voor mentale helderheid, waardoor je daarna taken efficiënter oppakt. Een paar minuten niksen kunnen effectiever zijn dan uren geforceerd doorwerken.

5. Het vermindert stress

Even loskomen van de constante stroom aan informatie en verwachtingen geeft ruimte aan ontspanning. Je stressniveau daalt, je ademhaling wordt rustiger, en je lijf schakelt over op herstel.

Niksen en uitstelgedrag

Niksen is niet hetzelfde als uitstelgedrag. Het verschil zit ‘m in intentie. Uitstellen is vaak vermijden, niksen is bewust kiezen voor rust. Als je bewust tijd inplant om te niksen, kan dat zelfs helpen om daarna juist met meer energie aan de slag te gaan.

Een andere kijk op productiviteit

We meten productiviteit vaak in uren of taken. Maar volgens productiviteitsexperts zoals Robert Pozen en Chris Bailey zouden we moeten kijken naar impact. Soms bereik je in één gefocust uur meer dan in tien uren vol ruis. Niksen helpt om prioriteiten te voelen, focus te hervinden en daarna zinvoller aan het werk te gaan.

Intuïtie floreert in rust

Ook als het aankomt op beslissingen nemen helpt niksen. Juist bij complexe keuzes blijkt dat mensen betere besluiten nemen als ze daarna even iets totaal anders doen of gewoon even niksen. De onbewuste processen krijgen zo de ruimte om verbanden te leggen waar je bewust brein niet aan toekomt.

Niksen oefenen? Plan het in

Wil je beginnen met niksen? Maak het laagdrempelig:

• Zet 5 tot 10 minuten in je agenda om niets te doen

• Ga ergens zitten waar je niet wordt afgeleid

• Laat je gedachten afdwalen, zonder oordeel

• Begin klein: een paar minuten per dag is al waardevol

Niks doen is een daad van zelfzorg

In een maatschappij waarin je voortdurend wordt aangemoedigd om te presteren, is niksen een daad van zelfzorg. Het helpt je niet alleen om mentaal gezond te blijven, maar maakt je op termijn ook creatiever, scherper en tevredener.

Meer niksen? Luister op Spotify

Wil je dieper duiken in de kunst van het nietsdoen en ontdekken hoe Nederlanders het tot een levenskunst hebben gemaakt? Luister dan het luisterboek Niksen – De Dutch Art of luieren op Spotify.

Gun jezelf een niksmoment en laat je inspireren terwijl je… helemaal niks doet!

Blijf geïnspireerd door je in te schrijven voor onze tips voor een gelukkige en productieve leefstijl:

Ja ik wil tips en tricks voor een gelukkige en gezonde leefstijl ontvangen  ➔