Het artikel is gebaseerd op dit boek
Eet jezelf gelukkig
Waarom ultrabewerkte voeding verboden moet worden op scholen
Ultrabewerkte voeding (UPF) wordt binnenkort verboden in scholen in Californië. Geen kipnuggets, frisdrank of felgekleurde snacks meer in de kantine, maar wél verse groenten, volkoren producten en onbewerkte ingrediënten. Met dit nieuwe wetgevingsexperiment zet Californië een radicale stap richting gezondere schoollunches en betere gezondheid onder kinderen. Maar wat is ultrabewerkte voeding precies? Waarom is het zo belangrijk dat ze uit het schoolmenu verdwijnen? En belangrijker: kan Nederland dit voorbeeld volgen?
Wat zijn ultrabewerkte voedingsmiddelen eigenlijk?
Ultrabewerkte voedingsmiddelen zijn producten die zó ver verwijderd zijn van hun oorspronkelijke ingrediënten, dat ze nauwelijks nog als “voedsel” te herkennen zijn. Denk aan:
-
chips, frisdrank en energiedrankjes,
-
voorverpakte muffins, koekjes en snackrepen,
-
diepvriesnuggets en vleeswaren vol conserveringsmiddelen,
-
instantsoepjes en sauzen met lange, chemisch klinkende ingrediëntenlijsten.
In Californië is voedsel ultrabewerkt als het één of meer van de volgende bevat:
Ook gezonder leven?
Mis nooit meer gezonde recepten en gezonde artikelen. Meld je nu aan voor de nieuwsbrief en ontvang een gratis exemplaar van ons Online Magazine. 23.000 mensen gingen je voor!
-
oppervlakteactieve stoffen
-
stabilisatoren of verdikkingsmiddelen
-
drijfgassen of schuimvormers
-
kleurstoffen, emulgatoren of hulpstoffen
-
niet-voedzame zoetstoffen zoals stevia of erythritol
-
kunstmatige smaakstoffen
Daarnaast:
-
Bevat het product >10% van de calorieën uit verzadigd vet → ultrabewerkt
-
Bevat het >10% van de calorieën uit suikers → ultrabewerkt
Waarom scholen het doelwit zijn
Scholen serveren dagelijks miljoenen maaltijden aan kinderen. Voor veel leerlingen vormen schoollunches de helft van hun dagelijkse calorie-inname. En met kinderobesitas in de lift, één op de vijf kinderen in de VS heeft obesitas, wordt de schoolkantine een logische plek voor preventie.
In Californië bevat momenteel 1 op de 3 schoolmaaltijden te veel suiker of zout. Het verbannen van UPF’s is dus geen kleine ingreep, maar een systeemverandering met grote volksgezondheidsimpact.
Wat verandert er op het bord?
Wat er wél op het menu blijft:
-
verse groenten en fruit,
-
onbewerkt vlees en vis,
-
volkoren brood en pasta,
-
zuivel zonder synthetische toevoegingen.
Wat verdwijnt:
-
frisdrank en suikerdrankjes,
-
kunstmatige kleur- en smaakstoffen,
-
fabrieksvlees zoals knakworstjes en nuggets,
-
bewerkte snacks en toetjes uit de fabriek.
Wat kunnen we in Nederland met dit voorbeeld?
Hoewel Nederlandse schoolkantines vaak gezonder lijken dan hun Amerikaanse tegenhangers, zijn ultrabewerkte voedingsmiddelen ook hier een structureel onderdeel van het eetpatroon geworden. Voorverpakte croissantjes, mierzoete yoghurtdrankjes en kant-en-klare wraps zijn aan de orde van de dag in veel middelbare scholen en MBO-instellingen.
Waarom zou Nederland dit moeten overwegen?
-
1 op de 7 kinderen in Nederland heeft overgewicht of obesitas.
-
Kinderen leren eetgedrag grotendeels op jonge leeftijd.
-
Een gezonder schoolmenu bevordert leerprestaties, concentratie en welzijn.
-
Ouders uit kwetsbare gezinnen vertrouwen sterk op schoolmaaltijden of -tussendoortjes.
Hoe zouden we dit kunnen invoeren?
-
Stel richtlijnen op (zoals het ‘Gezonde Schoolkantine’-beleid van het Voedingscentrum, maar strenger).
-
Verbied UPF’s met wetgeving, vergelijkbaar met het rookverbod of frisdrankverbod in scholen.
-
Subsidieer gezonde alternatieven voor scholen met beperkt budget.
-
Werk samen met lokale leveranciers om regionale, verse producten aan te bieden.
-
Start pilotprojecten in GGD-regio’s om draagvlak op te bouwen en resultaten te meten.
Net als in Californië kan dit ook hier leiden tot nieuwe kansen voor boeren, bakkers, cateraars en food-startups die wél gezonde producten leveren.
Test jezelf: Hoe gezond eet jij eigenlijk?
Gezonde schoollunches zijn belangrijk, maar ook thuis spelen eetgewoonten een grote rol. Benieuwd hoe gezond jouw eigen voedingspatroon is? Doe onze test en krijg direct inzicht in verbeterpunten.
Doe nu de gratis test en ontdek hoe gezond jij eet ➔
Is dit de toekomst van schoolvoeding?
De beslissing van Californië om ultrabewerkte voedingsmiddelen te verbannen, is geen losse flodder. Het past in een bredere trend richting preventieve gezondheidszorg, voedseltransitie en educatie over gezonde leefstijl.
Of Nederland dezelfde stap durft te zetten? Dat hangt af van politiek lef, maatschappelijk draagvlak en een beetje Hollandse nuchterheid. Maar als we écht willen investeren in de toekomst van onze kinderen, begint dat misschien wel bij wat er op hun bord ligt.
