In beweging naar een gezondere leefstijl
Tien jaar geleden ontdekten wetenschappers dat ratten die worden blootgesteld aan hard lawaai geen nieuwe neuronen aanmaken in hun hippocampus, het hersengedeelte dat wordt geassocieerd met het geheugen en leren. In een ander onderzoek ontdekte een groep wetenschappers dat muizen die dagelijks twee uur in stilte leven, nieuwe neuronen in hun hippocampus aanmaken. Wandelen in stilte is daarom een gezonde manier van bewegen! Wij vertellen je precies hoe het werkt en hoe je kunt beginnen.
Door: Annabel Streets
De simpele conclusie ‘geluid is slecht, stilte is goed’ zou niet als een verrassing moeten komen. Al in 1859 schreef Florence Nightingale in Notes on Nursing dat ‘onnodig lawaai het meest wrede ontbreken van zorg is dat men een ziek of gezond iemand kan aandoen’. De geschiedenis geeft haar gelijk. Inmiddels zijn in de meest recente onderzoeken naar lawaai en stilte de knaagdieren vervangen door mensen. Met onthutsende en onverwachte resultaten.
Zweedse onderzoekers ontdekten dat mensen die blootstaan aan verkeersgeluiden meer kans hebben op overgewicht en dat mensen die blootstaan aan verkeers-, spoorweg- én vliegtuiggeluiden ‘met name een groot risico lopen’. Een onderzoek onder 38.000 Canadezen onthulde dat er een duidelijke relatie is tussen verkeerslawaai en diabetes. Onderzoek op scholen toonde aan dat leerlingen van scholen gelokaliseerd in de vliegbanen van vliegveld Heathrow een slechter geheugen hebben en minder goed begrijpend lezen. Een onderzoek van de Universiteit van Michigan toonde aan dat mensen die in een lawaaierige omgeving wonen 36 procent meer kans lopen op de ziekte van Alzheimer.
Blootstelling aan lawaai wordt ook geassocieerd met slaapstoornissen, hartklachten, diabetes, hoge bloeddruk en stress. Uiteindelijk leidt langdurige blootstelling aan lawaai en harde geluiden ook tot gehoorverlies. Als lawaai de minuscule haartjes in ons binnenoor aantast, is ons gehoor voor altijd beschadigd.
Emeritus professor Stephen Stansfeld, een van ’s werelds bekendste lawaai-experts, meent dat ook lawaai waaraan we zijn gewend (en ons niet langer opvalt) ons beïnvloedt: het vindt zijn weg onze oren in, brengt de piepkleine botjes daar in trilling, verandert in elektrische signalen die door onze hersenen gaan, stresshormonen triggeren, onze hartslag en bloeddruk én ons circadiaans ritme verstoren. Zelfs als we slapen. Stansfeld raadt aan om zo vaak mogelijk naar plekken te gaan waar een diepe, bevredigende stilte heerst.
Het goede nieuws is dat stilte net zo herstellend is als lawaai verstorend werkt. Uit onderzoek onder ziekenhuispatiënten is gebleken dat stilte de pijnbeleving sterker vermindert dan luisteren naar jazzmuziek.
Een onderzoek uit 2006 naar de effecten van muziek, opgezet om te onderzoeken hoe mensen op verschillende soorten muziek reageren, toonde aan dat niet muziek maar stilte het grootste effect had op de gemeten stressindicatoren. Stilte bleek meer ontspannend dan kalmerende muziek, en wanneer de stilte op een muziekstuk volgde, werkte zij nog meer ontspannend. Met andere woorden, de stilte werd geïntensiveerd door haar tegenhanger. Een later onderzoek van de Universiteit van Oregon bevestigde dat het deel van de hersenen dat geluiden verwerkt, niet slechts pauzeert als geluiden ophouden, maar dat het reageert op de stilte.
Als we nergens naar luisteren, als er geen storende geluiden zijn, dan komt ons lichaam tot rust en kunnen onze hersenen nieuwe neuronen aanmaken, een proces dat bekendstaat als neurogenese. Stilte heeft dus een vergelijkbare werking als mediteren, waarvan we net zo goed weten dat het de aanmaak van nieuwe neuronen stimuleert.
Maar in stilte wandelen hoef je, in tegenstelling tot een meditatieve wandeling, niet per se alleen te doen. Als we in stilte met iemand wandelen, gebeurt er iets geheimzinnigs. Als je je wandelpartner aardig vindt (of als je denkt dat je hem of haar in de toekomst aardig zou kunnen gaan vinden) ga je in gelijke pas lopen; de stappen synchroniseren met elkaar.
Een Japans onderzoek heeft aangetoond dat minder dan tien minuten in stilte met een onbekende wandelen al een band schept, die zich uit doordat wandelaars synchroon stappen zetten en even hard gaan lopen: pas en ritme. Bij dit experiment werden deelnemers die elkaar niet kenden aan elkaar gekoppeld en gevraagd om naast elkaar op een rustig pad te wandelen. Een bewegingssensor vermomd als gps-ontvanger traceerde de synchroniciteit van hun voetstappen. Gepaarde wandelaars die elkaar op het eerste gezicht al aardig vonden, namen al snel hetzelfde ritme aan. Na een halve kilometer in stilte lopen kregen zij nog een betere indruk van elkaar, waaruit blijkt dat er sprake was van een of andere vorm van non-verbale communicatie. Tot hun verrassing zagen de onderzoekers dat ‘de eerste indruk zich voortzette in de subtiele handeling van het lopen’. Ze merkten op dat in stilte naast elkaar lopen de verhouding tussen twee onbekenden op een positieve manier beïnvloedde.
Natuurlijk is het nooit helemaal stil. Zelfs op de rustigste plekken hoor je je eigen ademhaling en je voetstappen. Maar plekken zonder lawaai bestaan wel: landschappen zonder bladblazers, verkeer, motormaaiers, autoalarmen en vliegtuigen. Ga ernaar op zoek. Zet je telefoon op stil. Let op hoe de stilte niet alleen het geluid van de dingen verandert, maar ook het uiterlijk. In de Himalaya schreef schrijver Peter Matthiesen hoe het licht in intensiteit toenam door de afwezigheid van geluid.
Meer inspiratie nodig om je lichaam en geest een boost te geven? In Gelukkig kunnen we wandelen laat Annabel Streets je in 52 reflecties zien dat er over wandelen heel veel leuks en leerzaams te vertellen is, én hoe je op allerlei nieuwe manieren kunt leren lopen. Wandel op hoogte, blootsvoets, achteruit, in het maanlicht, op pelgrimswegen, je neus achterna, wildplukkend, dansend of mindful: met elke week een nieuwe wandeling zie je de wereld op een nieuwe manier.
Lees meer over wandelen en wat het voor je kan betekenen:
