Gezond aan tafel logo
In beweging naar een gezondere leefstijl

4 / 5. 1

De invloed van een positieve mindset bij chronische pijn

Gedachten spelen een grote rol bij het ervaren van chronische pijn. Negatieve gedachten kunnen de pijn verergeren doordat ze extra pijnprikkels activeren. Het is daarom des te belangrijker om een positievere mindset aan te nemen wanneer je last hebt van chronische pijn. We begrijpen echter dat dit niet altijd even makkelijk is.

In het boek ‘Over leven met pijn’ laat auteur Anna Raymann zien dat er veel opties zijn om het leven beter en waardevoller te maken, óók met pijn die continu aanblijft. Eén van de manieren om beter leren om te gaan met chronische pijn is je gedrag en je reacties aanpassen.

Herkenbare vragen

Heb jij langdurige pijn en heb jij jezelf deze vragen weleens gesteld?

  1. Waarom heb ik zo’n waardeloos lichaam dat mij steeds in de steek laat?
  2. Waarom kunnen die stomme artsen mij niet beter maken? Een dokter hoort je toch gewoon te genezen, waarom ben ik dan nog steeds niet van die pijn af?
  3. Waarom denken familie, vrienden en collega’s dat ik een aansteller ben, omdat mijn pijn maar niet overgaat?
  4. Waarom ben ik zo’n nutteloos persoon, die steeds familie en vrienden in de steek moet laten, omdat ik nog maar zo weinig dingen kan?
  5. Waarom behandelt het leven mij zo oneerlijk, zodat er van mijn plannen en dromen niks meer terechtkomt?

De lijst kan makkelijk nog wat langer worden gemaakt, maar laten we het nu maar even bij deze vijf vragen houden. Het is al meer dan genoeg om je zowel lichamelijk als geestelijk slechter te voelen wanneer je boos bent op jezelf, op anderen en op het leven in het algemeen – met daarbovenop het gevoel van slachtoffer te zijn in een oneerlijke wereld. Juist in jouw situatie is het heel belangrijk dat je lief bent voor jezelf en van jezelf houdt.

Het gevolg van die gedachten

Gedachten spelen een grote rol in het ervaren van chronische pijn, zelfs als er geen fysiek gevaar dreigt. Negatieve gedachten kunnen de pijn verergeren doordat ze extra pijnprikkels activeren. Onderzoek toont aan dat bij mensen met chronische pijn de gebieden in de hersenen die pijngeheugen, emoties en gedachten reguleren, actiever zijn dan bij mensen zonder pijn wanneer ze dezelfde pijnprikkel krijgen. In feite ervaren mensen met chronische pijn die prikkel intenser.

Hoe kun je dit nu stoppen?

Laten we de bovenstaande vragen eens punt voor punt opnieuw doorlopen, en bekijken hoe jij je gedrag en reacties kunt aanpassen. Dat lukt natuurlijk niet van vandaag op morgen, maar met geduld, moed, beleid en trouw kom je beslist een heel eind. In plaats van nog langer om het ‘waarom’ te vragen, kun je beter gaan zoeken naar het ‘wat’ en ‘hoe’. Wat kan ik veranderen om mijn leven weer terug te krijgen en hoe doe ik dat?

“Een hekel aan je lichaam hebben, omdat het zich niet gedraagt zoals jij wilt.”

Het is mogelijk dat je niet meer kunt werken of de activiteiten kunt ondernemen die je vroeger deed, zoals quality time met je gezin, sporten, of uitgaan met vrienden. Het is echter contraproductief om je lichaam te minachten. In werkelijkheid werkt je lichaam nu extra hard om je te beschermen. Het waarschuwt je wanneer je overbelast bent, adviseert rust, en geeft aan wanneer je je grenzen bereikt. Dit is eigenlijk een zegen, omdat je lichaam je helpt. Het is belangrijk om van jezelf te houden zoals je bent en te overwegen hoe je je lichaam kunt versterken om dit harde werk vol te houden. Mindfulness kan hierbij helpen.

“Dokters zijn er toch om je beter te maken?”

Je bent mogelijk teleurgesteld in de medische wereld, omdat ze in staat zijn om veel problemen op te lossen met medicijnen of operaties, maar niet met jouw chronische pijn. Zelfs de beste artsen worden soms geconfronteerd met de complexiteit van chronische pijn. Als je echter steeds wanhopig andere artsen blijft bezoeken in de hoop op een magische oplossing, zul je waarschijnlijk alleen maar gefrustreerder en verdrietiger worden.

Er zijn natuurlijk artsen die niet empathisch zijn. Als je zo’n dokter tegenkomt, is het beter om niet terug te blijven gaan en in plaats daarvan een meer meelevende arts te zoeken. Deze arts kan weliswaar je pijn niet volledig genezen, maar zal samen met jou onderzoeken hoe je de symptomen van je ziekte zo goed mogelijk kunt beheersen. Het is waardevol om zo’n ondersteunende arts te hebben, zelfs als genezing niet mogelijk is. Samen met hen kun je bekijken welke medicatie, behandelingen, of activiteiten je leven draaglijker kunnen maken, met behulp van de richtlijnen die je in dit boek vindt.

Lees ook: Waarom therapeutisch schrijven werkt voor chronische pijn

“Mijn vrienden en familie zullen wel denken dat ik een aansteller, aandachttrekker of luilak ben.”

Je maakt de situatie mogelijk erger door te denken dat anderen je pijn niet serieus nemen, zelfs zonder overtuigend bewijs. Je probeert misschien overdreven te laten zien hoeveel pijn je lijdt, wat uiteindelijk negatief voor je uitpakt. Het herhaaldelijk uiten van je pijn door kreunen, zuchten, je gezicht vertrekken of mank lopen zal niets veranderen en kan irritatie opwekken. In plaats daarvan, vertrouw op de mensen die je echt begrijpen en steunen, zoals degenen die je goed kennen en subtiele signalen oppikken. Stop met proberen iedereen te overtuigen, want niet iedereen zal begrijpen wat je doormaakt.

“Ik moet mijn gezin, familie en vrienden steeds weer teleurstellen.”

Mogelijk was je vroeger altijd beschikbaar voor anderen, maar nu voel je schuldgevoelens omdat je door de onvoorspelbaarheid van je pijn bepaalde beloftes niet kunt nakomen. Het is belangrijk om te realiseren dat mensen met chronische pijn flexibele vrienden nodig hebben. Het is oké om degenen die geen begrip tonen en niet bereid zijn aan te passen, los te laten, wat je meer rust zal brengen.

Als je gewend was om voor anderen te zorgen en dit door je pijn beperkter is geworden, begrijp ik dat dit moeilijk is. Het is echter essentieel om je eigen identiteit niet op te geven. Je kunt andere manieren vinden om iets voor anderen te betekenen, zoals een luisterend oor bieden wanneer ze hun zorgen uiten. Je kunt empathisch zijn, vragen stellen en zonder oordeel luisteren. Laat hun verhaal niet dienen als een kans om je eigen situatie te benadrukken. Als je deze empathische luisteraar voor je familie en vrienden kunt zijn, zul je merken dat je het drukker hebt dan ooit.

“Het leven behandelt mij oneerlijk. Ik had plannen en dromen en daar kan nu niks meer van terechtkomen.”

Velen ervaren gevoelens van oneerlijkheid wanneer ze beseffen wat ze door hun chronische pijn hebben moeten missen. De eeuwige vraag “Waarom ik?” komt bij velen op. Maar het is belangrijk te realiseren dat niemand echt antwoord heeft op deze vragen. Boosheid en verdriet verergeren vaak pijn en klachten. Het leven kan inderdaad oneerlijk zijn, en niemand weet wat het in petto heeft. Soms zeggen mensen dat “shit happens,” en dat is een deel van het leven. Geluk komt niet van wat het leven je geeft, maar van hoe je omgaat met wat het leven je aanbiedt.

Hou niet vast aan het ‘waarom’

Pijn is onvermijdelijk in het leven, omdat ons lichaam kwetsbaar is en storingen kunnen optreden. Sommige mensen lijken echter meer belast te worden dan anderen, vergelijkbaar met een “maandagochtend-exemplaar” van een product dat mogelijk minder zorgvuldig is gemaakt. De redenen hiervoor zijn vaak onduidelijk, zelfs voor de betrokken personen.

Het enige goede alternatief is om te accepteren hoe het is, zonder vast te houden aan de vraag “waarom.” Accepteer wat het leven je biedt als je nieuwe uitgangspunt en zoek geluk in nieuwe activiteiten en uitdagingen. Door een rouwproces te doorlopen, inclusief ontkenning, boosheid, strijd en depressie, kun je uiteindelijk tot acceptatie komen. Het is jouw verantwoordelijkheid om het beste te maken van de nieuwe fase in je leven, want jouw geluk ligt in jouw handen, niet bij anderen. Dus, accepteer en ga verder.

Lees meer over ontspanning: