In beweging naar een gezondere leefstijl
Geschreven door: Charlotte Labee
In onze darmen dragen we ongeveer anderhalf à twee kilo aan bacteriën met ons mee. Deze micro-organismen worden ook wel microben genoemd en vormen samen ons microbioom. Hoewel bacteriën vaak worden gezien als iets vies, hebben we ze nodig om gezond te zijn. In de darmen leven zowel goede als slechte bacteriën, in totaal meer dan 800 verschillende soorten. Al deze bacteriesoorten strijden continu met elkaar en bewaken zo de interne balans in jouw darmen.
Bepaalde indianenstammen in Latijns-Amerika en Azië leven nog zoals onze voorouders; in en met de natuur. Onderzoekers vinden bij deze stammen veel meer verschillende darmbacteriën dan bij ons in de westerse wereld. Door hun microben blijven deze mensen langer gezond. Bij westerlingen neemt het aantal bacteriestammen steeds verder af. Soms vinden wetenschappers in onze darmen nog maar 200 verschillende stammen. Dit berokkent onze gezondheid veel schade.
De bekendste functie van de darmen is het verteren van voedsel. Maar ze zijn ook verantwoordelijk voor de opname van voedingsstoffen en het aansturen van de hersenen. De hersenen en darmen staan continu met elkaar in verbinding. Dit wordt ook wel de brain-gut connection genoemd. Ze communiceren via de nervus vagus, de belangrijkste zenuw van het autonome zenuwstelsel. Daarnaast staan het brein en darmstelsel met elkaar in contact via de hersenen en het bloed. Zo geven de hersenen een seintje aan de darmen als er eten aankomt. De darmen laten de hersenen op hun beurt weten wanneer er genoeg gegeten is. Dat doen ze door het hormoon leptine via de bloedbaan naar het hersengebied de hypothalamus te sturen. Dit breingebied regelt onder andere ons gevoel van honger en verzadiging.
‘De stoffen die in je brein terechtkomen, bepalen onder meer je gevoelens, gezondheid en ontwikkeling. Welke voedingsstoffen bereiken dagelijks jouw brein?’
Het lijkt misschien bijzonder dat de darmen onze hersenen aansturen en beïnvloeden. Maar eigenlijk is het niet zo gek. Uit onderzoek blijkt namelijk dat de darmen dezelfde hormonen en neurotransmitters aanmaken als de hersenen. Dat komt omdat ze ook zenuwcellen hebben! We vinden deze cellen als een dun laagje in het hele darmstelsel terug. Hierdoor kunnen de hersenen en darmen enorm snel met elkaar communiceren.
‘Hoe slechter je voor je darmen zorgt, hoe slechter je brein voor jou zorgt en hoe meer disbalans er ontstaat in je mentale welbevinden.’
Vaak denken we dat de darmen alleen een rol spelen van mond tot kont. Ze verteren het voedsel dat we eten tot de poep die we maken. Toch zijn onze darmen voor veel meer processen belangrijk, waaronder:
De darmen sturen je mitochondriën (de ‘energiecentrales’ van je cellen) aan. Vermoeidheid en een lage energie vinden hun oorsprong dan ook vaak in een verstoorde darm.
De darmen en het brein communiceren enorm snel met elkaar via de nervus vagus. Dat is ook nodig, want zo kunnen darmbacteriën ons hersensysteem direct beïnvloeden en signaalstofjes zoals neurotransmitters en hormonen wijzigen.
De darmen beïnvloeden ons antioxidantensysteem, hoe deze tegen vrije radicalen vechten of helemaal niet tegen ze vechten.
De darmen zorgen dat ontstekingen zo min mogelijk aanwezig zijn en zo goed mogelijk gereguleerd worden.
De darmen sturen ons immuunsysteem aan. Door de aanmaak van hormonen en neurotransmitters communiceren ze via het immuunsysteem met de hersenen, dit is echter een vrij trage communicatie, maar hij bereikt ook ons brein.
Alles wat je eet, beïnvloedt je hersenen en darmen. Hierdoor kun je je brein met voeding beïnvloeden en aansturen. In positieve zin, maar ook in negatieve zin. Het voedsel dat je eet, kan je darmflora en hersenen namelijk gezonder maken of juist beschadigen. Het goede nieuws is dat je darmen zich snel kunnen aanpassen. De binnenste darmlaag, ook wel het epitheel genoemd, vernieuwt zichzelf iedere 72 uur. Hierdoor kunnen je darmen zich snel herstellen als je je levensstijl positief verandert.
Soms zijn de darmen echter te beschadigd voor een snel herstel. In dat geval is het raadzaam om advies over je situatie in te winnen bij een gespecialiseerd therapeut. Een beschadigde darm neemt namelijk minder voedingsstoffen op en leidt sneller tot fysieke en mentale klachten. Denk hierbij aan klachten als vermoeidheid, een kort lontje, hersenmist, een depressief gevoel, cognitieve achteruitgang, slecht slapen, migraine, obstipatie, diarree of een opgeblazen gevoel. Tijdens een een-op-eenconsult kan een therapeut jouw specifieke klachten in kaart brengen. Op basis hiervan ontvang je een op maat afgestemd darmherstellend protocol.
95 procent van de aanmaak van het gelukshormoon serotonine vindt plaats in de darmen. Lange tijd werd gedacht dat alleen onze hersenen deze neurotransmitter konden maken.
Wil je meer weten over de relatie tussen voeding, je darmen en je hersenen? In het boek Brain Food Smoothies van Charlotte Labee vind je tips over voeding voor gezonde hersenen en 80 smoothie-recepten om meteen mee aan de slag te gaan.
