In beweging naar een gezondere leefstijl
Vanuit een bredere (bewustwordings-) kijk op ziekte zijn er vier belangrijke oorzaken van ziekte. Ik zal ze hieronder stuk voor stuk noemen met voorbeelden uit de praktijk. Kijk of je deze mogelijke oorzaken van klachten in je eigen leven herkent.
Door: Juriaan Galavazi
Misschien herken je het volgende. Dat iemand anders tegen jou heeft gezegd, of jij wellicht tegen een ander:
‘Door mij is ze heel verdrietig.’
‘Daarmee heb je me wel heel erg gekwetst.’
‘Als ik beter mijn best had gedaan, waren ze nu niet zo boos.’
‘Hij voelt zich in de steek gelaten doordat ik geen contact met hem heb opgenomen.’
Casper, een jonge man van 23 jaar. Zijn lijf hapert. Hij is een succesvolle atleet, maar het lijf wil niet meer. Al een paar jaar niet meer. Hij is moe, somber en heeft diverse blessures. Hij vertelt het volgende:
‘Mijn vader is fysiotherapeut. Hij werkte altijd veel, gaf adviezen aan anderen, maar zorgde nooit goed voor zichzelf. Uiteindelijk was hij te zwaar en ontwikkelde hij suikerziekte. Na zijn werk trok hij zich terug en dook hij zijn bed in om te rusten. Contact was er niet. Mijn moeder was intens verdrietig en kon het niet meer aan.
Ik was de enige met wie ze kon praten. Dat deed ze vooral op momenten dat we samen in de auto zaten en ik niet weg kon. Ze was zo verdrietig dat ik niet durfde te zeggen dat ik het niet wilde. Ik heb me denk ik afgesloten voor mijn gevoelens. In mijn sport bleef ik maar doorgaan. Mijn studie was belangrijk. De dag dat ik instortte ging ik op de fiets naar school terwijl ik eigenlijk niet meer kon. Met hartkloppingen, spanning en oververmoeid zat ik aan mijn tentamen. Dat gevoel is niet meer weggegaan.’
Dit is een voorbeeld van een jongeman die zich verantwoordelijk voelt voor de emoties en gevoelens van zijn moeder en die daar een hoge prijs voor betaalt, zowel qua fysieke als mentale gezondheid.
Wat gebeurt er op het moment dat je het liefste thuis wilt blijven, maar de ander heel graag wil dat je met hem of haar meegaat? Of dat je alvast naar huis wilt, maar de rest het zo gezellig vindt als je nog even blijft? Wat gebeurt er als je die ene kleur verf voor op de muur toch mooier vindt, maar je voegt je naar de smaak van de ander?
Kiezen voor wat jij fijn vindt, wetende (of denkende) dat de ander iets anders wil, is nog niet zo vanzelfsprekend. Kijk maar eens hoe vaak jij je schikt naar de behoefte van een ander. Omdat het er ogenschijnlijk niet toe doet. Totdat je al deze keren bij elkaar optelt en kijkt hoe vaak je de behoefte van iemand anders belangrijker maakt dan jouw eigen behoefte. Dan zie je welke prijs je daarvoor betaalt op de langere termijn.
Dit is het voorbeeld van Cindy, een jonge vrouw van eind dertig:
‘Ik ben iemand die erg graag anderen gelukkig maakt ten koste van mijn eigen behoefte of geluk. Als andere mensen niet gelukkig zijn dan kan ik mij dit heel erg aantrekken en heb ik het gevoel dat ik dit moet oplossen. Het feit dat ik in de opvoeding van mijn zoon dingen stuk kan maken of niet goed doe, vind ik heel erg lastig. Ergens is er altijd de angst dat hij mij, als hij later ouder is, in de steek zal laten. In de relatie met mijn man kan ik ook erg “pleasen” en mijzelf op de tweede plek zetten.
Ik heb als kind bepaalde dingen erg gemist. Het leven van mijn ouders is vol angst en onzekerheid. Dit maakte dat ik niet mijzelf kon en durfde te zijn als kind en erg voor het geluk van mijn ouders ben gaan leven. Nog altijd vind ik het moeilijk mijn ouders teleur te stellen en als het niet gezellig is tijdens een bezoek voel ik mij lange tijd schuldig.
De relatie met mijzelf zou ik omschrijven als een continue strijd tussen goed en fout. Met behulp van mijn medicatie lukt het om op sommige momenten te ontspannen, maar zodra ik mijn medicatie afbouw of stop, is het weer zo druk in mijn hoofd dat ik er gek van word. Ook ben ik wel eens zo down of angstig dat ik geen kracht meer voel om er echt iets aan te doen.’
Dit is een voorbeeld van iemand die de behoeften van een ander belangrijker heeft gemaakt in haar leven dan haar eigen behoeften. En ook zij betaalt daar een hoge prijs voor.
Hoe vaak heb jij in je leven je werk belangrijker gemaakt dan jijzelf? Je verantwoordelijk gevoeld voor de taak die je op je hebt genomen. Hoe vaak heb je op vakantie toch nog je mail geopend? Voel je je min of meer verplicht om dat ene bericht toch nog te beantwoorden?
Veel jonge moeders en vaders geven aan niet meer zoveel te kunnen sporten omdat ze niet weg kunnen. Ze dienen immers op de kinderen te passen. Hetzelfde geldt voor sociale activiteiten en even weg met je partner of vrienden. Het wordt allemaal op een lager pitje gezet omdat je er voor elkaar en voor de kinderen wilt (moet) zijn. Het hoort bij de identiteit die je hebt aangenomen, tot waarheid verheven. De jas die je (soms letterlijk) hebt aangetrokken. Maar het is niet wie je bént. Feit is dat je hier wel degelijk een keuze hebt. En ja, dat kan lastig zijn…
Een man van begin veertig komt bij me met klachten van vermoeidheid, pijn in zijn rug, armen en benen. Hij wil weer fit worden. Al jaren probeert hij af te vallen en iets aan zijn conditie te doen, maar het wil maar niet lukken.
‘Ik heb een eigen bedrijf. Zeer succesvol, maar ik run de zaak vrijwel in mijn eentje. De stress is hoog. Altijd bang dat er iets misgaat. Dus ik zorg dat ik continu bereikbaar ben voor mijn klanten. Ook wil ik dat het aan mijn gezin niets ontbreekt. Ik zie ze echter weinig. Het liefst zou ik groter willen groeien zodat ik iemand in dienst kan nemen en ik daarmee meer vrije tijd krijg…’
Hij wil dit al jaren. Ondertussen blijft hij veel te zwaar en voelt hij zich steeds minder fit en krijgt hij meer fysieke klachten. Een voorbeeld van een man die zich identificeert met zijn maatschappelijke rol, zijn verantwoordelijkheden en verplichtingen. En ook hij betaalt een hoge prijs.
Laat ik er maar niets van zeggen. Ze begrijpen het toch niet. Het ligt toch aan mij. Het gaat wel over. Er gaat toch ook heel veel wel goed. Tel je zegeningen. Ieder huwelijk heeft wel wat. Er is op je werk altijd wel iets wat je niet leuk vindt. Accepteer het maar…
Misschien ben je iemand die wél zegt waar het op staat, die opkomt voor zichzelf. Die niet schuwt om de confrontatie met de ander aan te gaan. En lijkt dit niet op jou van toepassing. Maar kijk eens kritisch naar jouw leven. Op welke momenten heb je je eigen angst, verdriet, pijn, frustratie, en vooral ook je boosheid onderdrukt om de verbinding met de ander maar te willen houden? En met de verbinding met ‘de ander’ bedoel ik niet alleen personen. Niet alleen de verbinding met je partner, je ouders, je kinderen, familie, vrienden, collega’s, cliënten, patiënten. Nee, ook de verbinding in materiële zin. Hoe vaak onderdruk je jouw angst, pijn, verdriet en boosheid om de verbinding te behouden met de plek waar je woont. Je werk, de auto die je rijdt, de vakanties die je ieder jaar weer boekt, je financiële en maatschappelijke status die je hebt verworven…
Heel vaak maken we hier keuzes uit angst en niet vanuit een verlangen. En daar waar we iedere keer weer keuzes maken uit angst om die verbinding met de ander te verliezen, daar verliezen we een hele andere belangrijke verbinding. Welke? Juist, de verbinding met jezelf. En zo snel als dat je het nu misschien zelf zegt, zo makkelijk is het niet. Het blijkt uiterst ingewikkeld te zijn om daadwerkelijk datgene te doen wat goed is voor jou.
Arnoud, een man van begin vijftig. Hij heeft een drukke, maar succesvolle baan en in zijn vrije tijd stapt hij graag op de racefiets. Hij let goed op zijn voeding. Rookt niet en drinkt niet. Alles lijkt te kloppen en toch is hij niet gelukkig, Hij voelt zich niet fit, en bij tijd en wijle erg down. Zijn vrouw is vaak ziek. Hij wil eigenlijk dat ze meer verantwoordelijkheid neemt voor haar eigen leven. Tegelijkertijd wil hij de relatie zo goed mogelijk houden.
‘Met Pinksteren zijn we met de hele familie weggegaan naar een huisje in het oosten van het land. Het liefst was ik na eerste Pinksterdag op de fiets weer teruggegaan naar huis. Ik heb dat ook gezegd, maar ze vroegen zich af waarom dat nou per se moest… Dus uiteindelijk ben ik niet gegaan. Ik kan er heel erg kwaad om worden, maar ik laat het maar…’
Dit is een voorbeeld van een man die zijn frustratie en boosheid onderdrukt om de verbinding met zijn familie, gezin en partner maar goed te houden. Hij herkent het patroon en ziet in dat dat op de langere termijn steeds meer klachten is gaan geven.
Ben je moe en somber, vind je het spannend om grenzen aan te geven of ga je gebukt onder een verstoorde relatie? Heb je last van hoofdpijn, vermoeidheid, slaapproblemen of buikpijn? Dan werken medicijnen waarschijnlijk slechts tijdelijk en zijn deze klachten symptomen van iets anders. Voor een betere behandeling heb je een andere visie nodig. Een visie waarbij je oude denkpatronen loslaat, je lijf leert voelen, contact maakt met je innerlijke drijfveren, en waarbij je pijn en ongemak leert dragen. In zijn boek Van klacht naar kans leert huisarts Juriaan Galavazi je hoe je dat doet, wat daarbij komt kijken en waarom dit je leven verandert.
