In beweging naar een gezondere leefstijl
“Ik heb gruwelijk de pest aan het woord ‘detox’ en aan de industrie die eromheen is gegroeid,” zegt Anthony Warner in zijn boek De Eetwijzer. De Britse chefkok en voedingsdeskundige Anthony Warner blogt als The Angry Chef over misverstanden en fake nieuws over gezonde voeding. Hou op met geloven in diëten en ingrediënten waar je op magische wijze van afvalt of die je een ‘puur’ leven beloven, zegt Warner. Gebruik je gezonde verstand, luister naar échte wetenschappers en laat je vooral niet gek maken door beroemdheden, voedselgoeroes en allerlei vage fabeltjes. In zijn boek De Eetwijzer. Onzin en onwaarheden over eten ontmaskerd haalt hij met veel humor de ene na de andere voedselmythe onderuit. Hier lees je over detoxen.
Detoxen. Er zijn heel veel boeken over, zo mogelijk nog meer websites, inclusief succesverhalen van beroemde mensen, en je vindt er dure spullen voor in gezondheidswinkels. Je leest er veel positieve verhalen over, en toch, zegt Warner, is het complete nonsens. We kunnen ons lijf niet ‘ontslakken’ door ons eetpatroon te veranderen. Er is nauwelijks tot geen wetenschappelijk bewijs te vinden voor de positieve effecten die we denken te voelen of te zien na een detoxkuurtje – het zijn placebo-effecten.
Detox-theorieën stellen vaak dat we de hele tijd bedreigd worden door enorme hoeveelheden giftige stoffen om ons heen, en dat we ons lichaam daarom moeten helpen met ontgiften.
Warner brengt daar meer nuance in aan. Hij bevestigt dat er inderdaad overal om ons heen chemicaliën zijn, in ons eten, in de lucht, in ons drinkwater, maar dat het afhangt van de hoeveelheid of ze gevaarlijk, en dus ‘giftig’ zijn. Water is een chemische stof, en is ook gevaarlijk wanneer je er te veel van binnen krijgt. Ja, we worden in ons dagelijks leven blootgesteld aan aluminium, of lood, of arsenicum, of andere mogelijk schadelijke stoffen, maar dat zijn meestal zulke ultrakleine hoeveelheden dat ze geen effect hebben.
Warner laat zien dat we deze waarheid over chemicaliën onplezierig vinden, omdat ons brein zo in elkaar zit: we zijn van nature gefocust op berichten over gevaar. Warner: ‘Als de wetenschap ons vertelt dat we allemaal worden blootgesteld aan giftige zware metalen, maar dat de hoeveelheden echt niet genoeg zijn om enig gevaar voor de menselijke gezondheid op te leveren, is het enige wat ons brein hoort: “Blootgesteld! Gezondheid! Gevaar! Gezondheid!”, en wordt het paniekerig.’
En als we bang of bezorgd zijn, zijn we ook vatbaar voor onzinnige ideeën over ontgiften. Instinctief zien we de dingen graag zwart-wit, dat is lekker overzichtelijk. En daarom houden we van de simpele gedachte dat er één slecht ding bestaat waar we makkelijk vanaf kunnen met dat ene wondermiddel.
Het goede nieuws is dat ons lichaam zelf uitstekende systemen heeft voor de afvoer van onwelkome stoffen. Onze lever en nieren zijn hier speciaal voor geëvolueerd, en als je daaraan geen grote afwijkingen hebt, hoef je ze ook niet extra te ‘helpen’. Ook onze huid, longen en spijsvertering spelen een rol in het uitschakelen van gifstoffen in ons lijf. Maar speciale voeding om te detoxen? Vergeet het maar. Gewone ‘saaie’ adviezen van officiële instanties, om matig en gevarieerd te eten, zijn een stuk beter voor je.
Warner stelt het even duidelijk als ontnuchterend: er is geen enkel bewijs dat voedingsmiddelen toxines onschadelijk maken of ons lichaam daarbij helpen. Er is geen enkele goede klinische studie die de werking bewijst van commerciële detoxkuren en ontgiftingsproducten. Er zijn geen onderzoeken op mensen die enig effect aantonen van ontgiftende eigenschappen van bijvoorbeeld koriander, of bosbessen, gember, boerenkool, walnoten, knoflook, groene thee en andere middelen. Al kun je ze natuurlijk gerust eten, als je ze lekker vindt: er vallen heerlijke gerechten mee te maken. Maar pas die voedingsmiddelen gewoon in in je dagelijkse eetpatroon, zonder manisch allerlei dingen weg te laten of alleen maar die paar dingen te eten. Het ‘saaie’ nieuws is dat voedingsadviezen van officiële instanties, die ons adviseren gewoon matig en vooral gevarieerd te eten, beter voor je zijn.
