De kracht van familieopstellingen

Waarom doe je wat je doet? Waarom lopen je relaties steeds vast, of voelt de relatie met je familie zo moeizaam? Waar komt dat schuldgevoel of die onzekerheid vandaan? Al die bewuste en onbewuste gevoelens komen voort uit een systeem waarvan je je vaak niet eens bewust bent: de onlosmakelijke band met je familie.

Wat zijn familieopstellingen?

In elke familie worden gewoontes en gedragingen doorgegeven. Dat ingesleten patroon (het familiesysteem) kan invloed hebben op jouw levensgeluk en kan je dromen in de weg staan. Familieopstellingen zijn een vorm van systeemtherapie die mensen helpt hun banden met hun familie te onderzoeken, zowel in het verleden als in het heden. Het kijkt naar de dynamiek tussen familieleden en probeert eventuele problemen op diepere niveaus op te lossen.

Wat is het doel van een familieopstelling?

Door de relatie met familieleden te onderzoeken, zowel bewust als onbewust, kunnen nieuwe perspectieven verkregen worden op de manier waarop je met jezelf en met anderen omgaat. Het helpt je ook te begrijpen waarom je je in bepaalde situaties op een bepaalde manier gedraagt of voelt. Uiteindelijk geeft het je meer inzicht in zichzelf, zodat je betere beslissingen kunt nemen in alle aspecten van je leven. Je kunt op deze manier je algehele gevoel van welzijn en geluk vergroten.

Hoe gaat een familieopstelling in zijn werk?

Een familieopstelling doe je onder begeleiding van een psycholoog of therapeut met een groep deelnemers die elkaar en hun levensverhalen niet kennen. Dit betekent dat een familieopstelling niet bestaat uit jouw echte familie. Uit de groep deelnemers kies jij intuïtief de plaatsvervangers voor jezelf, familieleden en/of andere personen waar je mee verbonden bent. Deze mensen noemen we representanten.

Als je de representanten hebt gekozen, stel je ze op in de ruimte zoals jij denkt dat ze moeten staan ten opzichte van elkaar. Deze ruimte wordt het ‘wetende veld’ genoemd. Op het moment dat de representanten staan opgesteld, ervaren ze de gedachten en de emoties van de mensen die ze vertegenwoordigen. Meestal ondervraagt de begeleider de representanten wat zij zoal ervaren, voelen of zouden willen doen.

Wat kan je ervaren?

Gevoelens, eventuele verstrikkingen en (onverwachte) spanningen kunnen zich aandienen en ontvouwen. Dit kan een intense ervaring zijn, waarbij onuitgesproken verwachtingen en weggestopte pijn naar boven komen. Het levert vaak ook voor de representanten waardevolle inzichten op over eigen vragen, thema’s en onbewuste verbindingen. Tijdens de familiestelling kan datgene wat opgeslagen zit in jouw onderbewuste zich laten zien en het systeem kan op die manier opnieuw geordend worden. Er kan een gezonder en positiever systeem gecreëerd worden.

Oefening

Wil jij weten wat familieopstellingen voor jou kunnen betekenen? Dan kan je gelijk zelf aan de slag om de eerste inzichten te creëren. Met onderstaande oefening kan je je bewustzijn naar een hoger niveau brengen en ervaren wat een familieopstelling inhoudt.

Stap 1. Verzamel de nodige objecten.

Verzamel objecten als lepeltjes, paperclips, lucifers of keukengerei. Kies objecten die je familieleden kunnen representeren, zoals je vader, moeder, opa, oma, broers, zussen, partner. En mensen aan wie je misschien niet direct zou denken, zoals een halfzus, vroeg overleden zuigelingen en buitenechtelijke partners. Als je niet weet of deze er wel of niet zijn, prima. Dan volstaat de basisopstelling. Maak tijd en ruimte vrij voor deze oefening. Zorg ervoor dat je ongestoord aan de slag kunt gaan en ruimte creëert op een tafel.

Stap 2. Zet dan eerst jezelf neer. Vervolgens de eerste persoon met wie jij de meeste verbinding ervaart, dan de tweede persoon, de derde, enzovoort. Stel jezelf daarbij de volgende vragen:

• Waar staat mijn vader? Hoe staat hij ten opzichte van mij? Waar staat hij ten opzichte van mijn moeder?
• Waar staat mijn moeder? Hoe staat zij ten opzichte van mij? En ten opzichte van mijn vader?
• Wie kijkt naar wie? Staan er mensen voor elkaar of achter iemand? Kan iedereen elkaar zien? Kijken mensen langs elkaar heen? Wie wordt er niet gezien?
• Waar staan mijn broers en/of zussen? Hoe staan ze ten opzichte van mij en elkaar?
• Waar staan mijn ouders ten opzichte van mijn broers en/of zussen?
• Wie ontbreekt er nog?

Stap 3. Als je klaar bent met de poppetjes neerzetten, beantwoord dan de volgende vragen. Je mag bij het beantwoorden van de vragen schuiven met poppetjes om te kijken wat dat met jou en de verhoudingen doet.

• Wat valt je op als je kijkt naar de opstelling van de verschillende personen?
• Wie staat er het dichtst bij je? Wie valt erbuiten?
• Waarom staat die persoon voor jouw gevoel juist op die plek?
• Ben je iemand vergeten?
• Wie heb je gemist?
• Van wie heb je iets gemist?
• Hoe voelt die persoon zich op die plek? Plezierig of juist niet? Stroomt de liefde optimaal?
• Wat vindt die persoon van die positie?
• Wie staat er ver van jou vandaan?
• Wat vind jij hiervan? En wat vindt de ander hiervan? Terecht? Fijn? Gezond?
• Zou je dichter bij deze persoon willen staan? Of die persoon bij jou?
• Hoe voelt dat?
• In welke richting kijken de verschillende mensen?
• Wat raakt je als je naar de opstelling kijkt? Naar jouw plaats en die van anderen?
• Wat zou je willen veranderen? Wat zou voor jou de ideale opstelling zijn?
• Hoe is dat?
• Hoe zou je een (kleine) verandering teweeg kunnen brengen in je familie? Is er iemand met wie je dit kunt bespreken? Is er iemand aan wie je een brief zou willen schrijven of met wie je zou willen praten?

Wil je meer weten over de inzichten en de helende werking van familievoorstellingen? In het boek ‘De kracht van familieopstellingen’ legt Vincent van der Burg uit hoe je je bewust kunt worden van die onbewuste patronen met behulp van familieopstellingen en hierdoor een leuker leven tegemoet gaan.