In beweging naar een gezondere leefstijl
Door Anne Bokma
Na een moeilijke periode in haar leven neemt Anne Bokma het besluit om zich een jaar lang onder te dompelen in spiritualiteit. Met de nieuwsgierigheid van een avonturier en de open geest van een onbevooroordeelde onderzoeker neemt ze twaalf spirituele richtingen onder de loep – elke maand één. De eerste, januari dus, gaat over wakker worden: het ochtendritueel.
Ik begin het nieuwe jaar zoals altijd – met een handjevol goede voornemens. Al tientallen jaren zijn die altijd min of meer hetzelfde: fitter worden, meer geld sparen, de boel beter organiseren. De heilige drie-eenheid van beproevingen die we altijd weer moeten doorstaan. Maar dit zijn oppervlakkige doelen, zonder enige diepgang. Dit jaar ga ik iets anders proberen. M’n spirituele to-dolijst is lang, maar ik begin bovenaan: een nieuw ochtendritueel. Er moet een betere manier zijn om de dag te beginnen dan met een halfuur snoozen en half-wakker door Facebook scrollen. ‘Elke dag word je opnieuw geboren. Wat je vandaag doet: alleen dat telt,’ zei de Boeddha. Ik denk niet dat hij daarmee doelloze scrollsessies op Instagram bedoelde, om andermans zorgvuldig bijgesneden en van een filter voorziene vakantiefoto’s te bekijken.
Ik ben nooit een ochtendmens geweest. Ik voel helemaal mee met wat de Amerikaanse auteur Glen Cook ooit zei: ‘De ochtend is prachtig – het enige nadeel is dat hij zo vroeg komt.’ Evengoed heb ik me vaak afgevraagd hoe het zou voelen om iemand te zijn die vol energie uit bed springt, de zonnegroet brengt, in haar ochtenddagboek schrijft, een groene smoothie met lijnzaad klaarmaakt, en een halfuurtje gaat mediteren – allemaal voor de zon opkomt. Ik stel me voor dat zo iemand helemaal in harmonie met het universum leeft en buitengewoon efficiënt is, een kruising tussen de spirituele goeroe Marianne Williamson en geluksdeskundige Gretchen Rubin.
‘De ochtend is prachtig – het enige nadeel is dat hij zo vroeg komt.’ – Glen Cook
Helemaal high van het enthousiasme dat – o zo voorspelbaar – bij goede voornemens hoort, stel ik een aantal nieuwe gewoontes vast voor doordeweekse ochtenden: vijf minuten rekken en strekken, tien minuten mediteren en een kwartier in mijn dagboek schrijven. Ik zal m’n telefoon ’s ochtends uit de weg gaan, sowieso proberen mijn schermtijd te verkorten én nog wat yoga in mijn dag zien te verwerken. Al deze dingen zullen ervoor zorgen dat ik voortaan evenwichtig en kalm aan m’n dagen begin – in plaats van in de gebruikelijke toestand van lichte, wazige paniek. Dit wordt mijn nieuwe ochtendritueel.
Op 1 januari begin ik. Ik zet m’n wekker om half zeven, een uur eerder dan normaal, en ik zwaai mijn nuchtere lichaam uit bed met de vastberadenheid die hoort bij goede voornemens. Yogabroek en T-shirt aan, naar beneden, naar de woonkamer. Als ik een geurkaars aansteek zie ik dat mijn vingers trillen, in afwachting van mijn gebruikelijke enorme mok koffie. Maar vandaag sla ik een glas warm water met citroen achterover. Dit schijnt de spijsvertering schoon te spoelen en het lichaam te rehydreren, wat op zichzelf al klinkt als een heilig ritueel. Ik begin vervolgens met een serie van acht simpele stretch-oefeningen die ik op internet heb gevonden, waaronder de upper back release, seated spinal twist en standing forward bend. De houdingen hangen voor me op een geprint vel papier, want ik kan tegenwoordig geen lijstjes met meer dan drie dingen erop onthouden.
Als ik dan eindelijk mijn telefoon erbij pak, is dat om Headspace te openen, een populaire meditatie-app die meer dan 30 miljoen keer is gedownload, en die me belooft in tien minuten per dag te leren mediteren. De bedenker van de app met de oranje stip, Andy Puddicombe, ooit een boeddhistische monnik met een circusdiploma, is nu dé stem van digitale meditatie – en een immens rijk man. The New York Times noemde Puddicombe ‘de Jamie Oliver van de meditatie’.
Andy Puddicombe: ‘de Jamie Oliver van de meditatie’
Maar hoe ik me ook probeer te concentreren op het gestage in-uit van mijn ademhaling, mijn geest dwaalt voortdurend af. Ik probeer Andy’s vriendelijke, in lijzig Brits accent gegeven advies op te volgen, om de gedachten die me afleiden te zien als luchtbellen die je simpelweg kunt doorprikken, zodat ze verdwijnen. Maar ik ben altijd een piekeraar geweest; het zal een hoop oefening vergen om het pingpongballetje dat door mijn brein heen en weer schiet tot rust te brengen voor mijn nieuwe ochtendritueel.
Door te mediteren kunnen we uit ons hoofd komen en in het ‘hier en nu’. ‘De manier waarop we aandacht schenken aan het huidige moment bepaalt voor een groot deel het karakter van onze ervaring en, daardoor, de kwaliteit van ons leven’, schrijft Sam Harris in Het huidige moment: spiritualiteit zonder religie. Door een dagboek bij te houden bereik je hetzelfde, aldus voorstanders, omdat je even een einde maakt aan het onophoudelijke mentale gesprek dat je met jezelf voert. Twee keer eerder heb ik een dagboek bijgehouden: toen ik een onzekere tiener was, en later, toen ik halverwege de dertig was, een nerveuze jonge moeder. Uiteindelijk heb ik ze allebei aan stukken gescheurd, want ik wilde niet dat iemand ze na mijn dood zou vinden en zou ontdekken wat een negatieve zeurkous ik kon zijn. Maar dit jaar ben ik vastberaden om het weer een kans te geven.
Ik stel een alarm in op mijn telefoon en schrijf vijftien minuten zonder te stoppen, zonder te veel na te denken over de woorden die eruit tuimelen. Ik heb het nooit moeilijk gevonden om ‘innerlijk contact’ te maken, maar als ik eens goed bekijk wat zich allemaal ophoopt in mijn geest, dan is het overweldigend veel: zorgen en gezeur, steeds terugkerende overpeinzingen, onopgeloste conflicten, ideeën voor nieuwe projecten, de vervloekte oneindige to-dolijst, en mijn voortdurend wisselende stemming. In mijn werk als journalist is het soms een kwestie van zoeken en graven tot ik de juiste woorden heb gevonden, maar met deze manier van schrijven dienen de woorden zich direct aan, als los grind aan de oppervlakte. Het lucht enorm op om de tornado van gedachten even te temmen, en ik merk dat ze, zodra ze donkerblauw op wit staan, overzichtelijk worden; bewijsstukken van wat er nu werkelijk speelt in mijn hoofd en hart.
Er volgen diverse yoga-pogingen, van ashtanga yoga, ‘aerial yoga’ of luchtyoga en geitenyoga. Aan het eind van de maand maakt Anne de balans op rond haar nieuwe ochtendritueel.
Vroeg opstaan is niks voor mij. Ik verlang wanhopig naar koffie aan het begin van de dag – warm citroenwater smaakt naar niks. Vijftien minuten schrijven voelt als een eeuwigheid en mijn gedachten beginnen me te vervelen. Zelfs die paar minuten yoga voelen langdradig.
Ik ben teleurgesteld door mijn gebrek aan doorzettingsvermogen. Maar wij mensen zijn goed in falen – soms kost het vele pogingen voordat een nieuwe gewoonte echt onderdeel van je leven wordt. Het goede nieuws is dat we ook goed zijn in ons aanpassen. Dus dat is wat ik doe. Ik geef aan mezelf toe dat ik nooit een ochtendmens zal zijn. Maar in het halfuur nadat ik wakker ben geworden door de gong van de Spirit Junkie Alarm Clock (nu ingesteld op half acht, een menselijker tijdstip), blijf ik precies waar ik ben, in bed, en mediteer ik met Headspace. Ik weet dat dit valsspelen is, dat ik eigenlijk rechtop zou moeten zitten. Hopelijk vergeeft Andy het me. Ochtend na ochtend draagt hij me vriendelijk op om niet te denken, om mijn geest te laten rusten op het ritme van mijn ademhaling. Wie meer bewustzijn ontwikkelt, zegt Andy, ontwikkelt meer liefde. En ik geloof echt dat Andy het beste met me voorheeft, dus het wordt steeds makkelijker om naar hem te luisteren.
Mijn man zet meestal de koffie ’s ochtends, en brengt twee bekers naar boven terwijl hij zich klaarmaakt om aan het werk te gaan. Ik zet het zwarte brouwsel aan mijn lippen alsof het heilige miswijn is. We praten een beetje over wat we die dag op het programma hebben staan, en dan sla ik een boek open om een halfuur te lezen. Het heeft me dus een heel leven gekost om te ontdekken dat de ochtend het beste moment van de dag is om te lezen. Er is geen kans dat je wegdommelt, en dit zijn ook precies de uren waarin je brein informatie heel efficiënt opslaat, zodat je ook nog eens onthoudt wat je hebt gelezen.
‘Het geheim van verandering is: je energie niet richten op je worsteling met het oude, maar op het bouwen van iets nieuws’ – Dan Millman
‘Het geheim van verandering is: je energie niet richten op je worsteling met het oude, maar op het bouwen van iets nieuws,’ schreef Dan Millman in Way of the Peaceful Warrior. In slechts een maand tijd is het me gelukt om mijn ochtenden anders in te richten. Het is niet de perfecte start van de dag, maar het is goed genoeg. Mijn ochtenden zijn lichter geworden, stralender. Als ik uit bed stap om in actie te komen, ben ik in een beter humeur, klaar voor wat er ook moge komen.
Benieuwd naar Annes complete zoektocht en wat haar helpt om meer dankbaarheid, eenvoud en innerlijke rust te ervaren? Lees meer in haar boek Het jaar waarin ik spiritueel probeerde te leven.
